Bij uitzondering een deel van een stuk, verschenen in de Westland-editie van het AD, enkele dagen geleden. Herkauwer had nog nooit gehoord van de daarin behandelde geruchtmakende baljuw, Abraham Douglas. Tenminste, er bestond wel een persoon met diezelfde naam die al iets in de eeuw eerder de beest uithing, en die uitvoerig wordt behandeld in het genoeglijke boekje Zwarte Schapen, door Pieter Spierenburg.
Zijn vader? – Op internet is verder te vinden, dat deze maand een heuse opera (muziek en tekst: Bart Commijs) over deze baljuw opgevoerd is of wordt. In het Westland.
‘Ophanging, corruptie en wraak. Door Evelyne Lammerding
NAALDWIJK – Hij liet een meisje ophangen aan de Galgeweg.
Westlanders betaalden te pas en te onpas boetes. En tegen betaling mochten rouwenden een dodenmaal organiseren. Baljuw Abraham Douglas (1721-?) van Naaldwijk wist zich met dit soort maatregelen en meer dubieus gedrag niet bepaald populair te maken in Westland. […]
Alhoewel Abraham Douglas al eeuwen dood is, zijn zijn sporen in Naaldwijk niet compleet uitgewist. De gehate – want inhalig en wreed – baljuw van Naaldwijk had in die Oude Kerk op het Wilhelminaplein van Naaldwijk een grafmonument voor zijn vrouw in gebruik genomen. Dat is er nog steeds.
Hoe het mogelijk is dat de baljuw het grafmonument in zijn bezit kreeg, blijft een vaag verhaal, vertelt Vreugdenhil. Het was oorspronkelijk van een Duitse gezant uit Brandenburg die in 1711 zijn grafmonument in de kerk kreeg.
“Douglas liet gewoon de naam van zijn overleden vrouw in de steen beitelen. Suzanna Theodora van Lennep. Terwijl zij bij leven een slecht huwelijk hadden. Hij liet haar in armoede sterven.”
Abraham Douglas woonde tijdens zijn baljuwschap van 1748 tot 1796 in de Nederhof. Volgens Vreugdenhil is Abraham Douglas het schoolvoorbeeld van waar de 18e eeuw bekend om is geworden: geldzucht, machtsmisbruik, corruptie, vriendjespolitiek, konkelende adel en uiteindelijk de Franse Revolutie in 1789. […]
De familie Douglas werd gekenmerkt door een enorme honger naar geld. Familieleden lieten elkaar voor gek verklaren en opsluiten in gekkenhuizen of gevangenissen om er zo met het geld van partner, vader of moeder vandoor te gaan. De moeder van Douglas bijvoorbeeld liet zijn vader al opsluiten en ging er met zijn obligaties vandoor. Abraham op zijn beurt beschuldigde later zijn vrouw van losbandigheid, alcoholmisbruik en als iemand die ‘het geld achtende als drek’.
“Zij had blijkbaar een gat in haar hand,” zegt Vreugdenhil. “Hij liet een akte bij de schepenen – vroeger wethouders – van Honselersdijk opmaken, waardoor zij werd opgesloten. Twee jaar later, in 1756, stierf zij, berooid in ‘s-Gravenzande.”
In diezelfde tijd liet de baljuw een meisje ophangen aan de Galgeweg. Zij kreeg ongewenst een kind en bracht ten einde raad de baby om. Gevolg: de strop. “Het was de laatste ophanging die ik ben tegengekomen in de Westlandse geschiedenis.”
Alsof de baljuw zelf zo’n heilig privéleven leidde. “Toen hij weduwnaar was, pikte hij Magdalena, de vrouw van de dorpsarts in. ”
Douglas woonde met haar samen en liet de arts voor schut zetten in een blijspel. Magdalena en Douglas flaneerden graag door Honselersdijk, maar het volk morde. In Westland broeide het al in 1785. […]
Douglas was in 1787 al 39 jaar aan de macht toen er op 30 augustus in Honselersdijk een opstand uitbrak. Patriotten pakten hem op en hielden hem gevangen in Huize Endeldijk aan de Endeldijk. Met de komst van het Pruisische leger van de Oranjes werd de opstand neergeslagen en keerde Douglas, nog kwader dan voorheen, terug.
Hij brandde Huize Endeldijk af en nam wraak op de bevolking met wrede straffen. Douglas verdween uit de boeken vanaf 1796. “De komst van de Fransen betekende het einde van Douglas in Honselersdijk.”’
Plaats een reactie